Przewodnik „Umieć się spotkać” w języku polskim i angielskim

Język polski

„UMIEĆ SIĘ SPOTKAĆ”

   PRZEWODNIK PROJEKTU PRZECIWKO WYKLUCZENIU

program ERASMUS +

WSTĘP……………………………………………………………………………………………………………………

1. JAKIE PODJĄĆ DZIAŁANIA BY UMOŻLIWIĆ PEŁNE KORZYSTANIE Z KULTURY

OSOBOM Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI………………………………………………………………….

• PROJEKT I WARSZTATY W „ UMIEĆ SIĘ SPOTKAĆ”………………………………………………….

               – partnerzy projektu i ich działania w ramach projektu………………………………………….

• MODELOWA INSTYTUCJA KULTURY:…………………………………………………………………

– obiekt i zabezpieczenia techniczne…………………………………………………………………

-kadra…………………………………………………………………………………………………………………

– program……………………………………………………………………………………………………………

– finanse……………………………………………………………………………………………………………..

– nowe technologie……………………………………………………………………………………………….

• PODSUMOWANIE…………………………………………………………………………………………………..

                                                    WSTĘP

Zadając sobie pytanie, jaka powinna być współczesna i nowoczesna instytucja kultury, należy powiązać ją z pojęciem kultury nieco szerzej niż twórczość artystyczna i jej odbiór. Kultura pojmowana dzisiaj obejmuje przede wszystkim sposoby życia i współżycia między ludźmi, systemy wartości, moralność, prawo, naukę, religię, pracę, dziedzictwo kultury, etykę, itp.

                 „Stanowi zbiór wartości dzięki któremu człowiek staje się bardziej ludzki” –

                                                                                                                                               I.Wojnar.

               Tak pojmowana rzeczywistość kulturowa znalazła odzwierciedlenie w kulturze państw zachodniej Europy w definiowaniu praw człowieka jako szeroko rozumiana dostępność (do kultury, pracy, nauki, godziwego życia).

              Odnosi się to w zrównaniu praw w dostępie do kultury wszystkich ich odbiorców bez względu na niepełnosprawność, światopogląd, status społeczny czy finansowy.

W XX wieku w Europie Zachodniej przewinęła się fala społecznych ruchów, które w konsekwencji doprowadziły do uporządkowania prawa w dziedzinie aktywności obywateli niepełnosprawnych.               W krajach postkomunistycznych ten proces trwa wolniej i różne są przejawy tej aktywności.

Rodzi się więc pytanie: JAKIE DZIAŁANIA PODJĄĆ, BY UMOŻLIWIĆ PEŁNE KORZYSTANIE Z KULTURY OSOBOM Z NIEJ „WYKLUCZONYM”? Naszą odpowiedzią jest propozycja stworzenia modelowej instytucji kultury, która zawierać będzie rozwiązania programowe, organizacyjne, techniczne pozwalające osobom „wykluczonym” na pełnoprawne uczestnictwo w kulturze. Czyli stworzenie warunków, by można było „umieć się spotkać”.

1. JAKIE PODJĄĆ DZIAŁANIA BY UMOŻLIWIĆ PEŁNE KORZYSTANIE Z KULTURY OSOBOM Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI

             Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ definiuje osoby z niepełnosprawnością.

„ Do osób z niepełnosprawnościami zalicza się osoby, które mają trwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów, co może w oddziaływaniu z różnymi barierami utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami”.

Niepełnosprawność definiuje się przez język, infrastrukturę, aktywność podmiotów, obowiązujące wzorce społeczne i językowe.

Wyróżniamy różne rodzaje niepełnosprawności: wzrokowa, słuchowa i językowa, intelektualna, ruchowa. Niepełnosprawności nie da się jednoznacznie określić. Każdy człowiek inaczej reaguje. Wielu ma sprzężenie różnych schorzeń. Jego niepełnosprawność jest indywidualnie określana. Zmieniają się też ich potrzeby. Technologie pomocne niepełnosprawnym powinny być zorientowane na użytkownika i być spersonalizowane.   

 Zasada UMIEĆ SIĘ SPOTKAĆ- dostępność i społeczne włączanie.

Wszystkim działaniom przyświeca przede wszystkim idea „otwierania drzwi”, udostępniania dóbr kultury osobom, które chcą w niej czynnie uczestniczyć, tworząc, ale także prezentując swoje dzieła, bez względu na posiadaną niepełnosprawność, status społeczny i finansowy.  Należy wypracować standardy: dostosowanie obiektów i programów dla osób z niepełnosprawnościami. Takie wyzwanie podjęli partnerzy projektu „Umieć się spotkać” w ramach programu Erasmus+.

• PROJEKT I WARSZTATY  „ UMIEĆ SIĘ SPOTKAĆ”

    Głównym celem projektu jest nauka nowych umiejętności i poszerzenie kompetencji do pracy z osobami niepełnosprawnymi na w kulturze. Nowe umiejętności umożliwią przygotowanie oferty kulturalnej na każdym poziomie, także wzbogacenie jej o audiodeskrypcję i napisy dla niesłyszących. Zadaniem projektu jest promowanie dostępności, poprzez wyszkolenie i wspieranie kadry instytucji kultury, która zdobyte umiejętności i rozwiązania zastosuje, aby wyeliminować utrudnienia dla niepełnosprawnych.

Projekt „Umieć się spotkać” skupia się na konkretnych zadaniach: – poznanie specyfiki poszczególnych niepełnosprawności, a także możliwości dostosowania sztuki do potrzeb odmiennej recepcji sensorycznej -wprowadzenie programów edukacyjnych umożliwiających zrealizowanie idei szerokiego dostępu do kultury i sztuki poprzez likwidację barier architektonicznych, programowych, mentalnych i finansowych umożliwiając aktywny udział w odbiorze sztuki i jej tworzeniu osobom z  niepełnosprawnościami. Bezpośrednim celem działań są osoby zatrudnione w: ośrodkach kultury, teatrach, muzeach, kinach -profesjonaliści-animatorzy kultury. Projekt umożliwił szkolenie i innowacyjne wsparcie w zidentyfikowaniu potrzeby instytucji kultury w zakresie obsługi odbiorców niepełnosprawnych, dotkniętych różnymi dysfunkcjami: wzroku, słuchu, ruchu i niepełnosprawnych intelektualnie.  

Nowe umiejętności, kompleksowe dostosowanie oferty kulturalnej do osób z niepełnosprawnościami niewątpliwie zagoszczą na stałe w repertuarze instytucji biorącej udział w projekcie: Centrum Kultury Wrocław-Zachód (Polska), Replika Cultural Association (Rumunia) i Stowarzyszenia Idea Gestion Cultural (Hiszpania) ale także innych, gdyż zadaniem projektu jest także przekazywanie tej wiedzy innym. W tym sensie, projekt rozumiany jako pierwszy krok w kierunku tworzenia „modelowej instytucji kultury” opartej w dużej mierze na profesjonalnie przygotowanych pracownikach do pracy z osobą niepełnosprawną (zarówno widza, jak i artysty). Stąd trzy intensywne szkolenia mające  przygotować kadrę, zarówno z punktu widzenia technicznego, jak i merytorycznego. Projekt wypracował odpowiednie postawy wobec niepełnosprawnych w codziennej  z nimi pracy. Warsztaty, które organizował każdy z partnerów projektu „Umieć się spotkać” pozwoliły na zdobycie nowych umiejętności i kompetencji:

 w Polsce– warsztat pt. „Modelowa instytucja kultury”

w Rumunii- „Wykorzystanie arteterapii i innych metod do włączenia niepełnosprawnych ruchowo i intelektualnie”.

 w Hiszpanii (Katalonii)- „Audiodeskrypcja, napisy , Didu- metody włączające niewidomych i niesłyszących w działania kulturalne”

  – Partnerzy projektu i ich działania w ramach projektu

Partnerzy, których projektu zostali wybrani nieprzypadkowo, to instytucje posiadające doświadczenie w pracy z osobami niepełnosprawnymi, polegającej na integracji osób wykluczonych, ale także takich, którym w działaniach przyświeca podobna idea przełamywania stereotypu postrzegania osoby niepełnosprawnej określanej jako społeczność zamknięta, bierna i nietwórcza.

• Polska- Centrum Kultury Wrocław-Zachód

 Misją Centrum Kultur Wrocław- Zachód jest ogniskowanie życia danej społeczności , tworzenie miejsca autorskiego, pielęgnującego tradycje i wzorce kulturowe oraz integracja społeczna poprzez animację społeczno- kulturalną, edukację kulturalną i promocję zjawisk artystycznych.

Centrum realizuje autorskie projekty kulturalne, umożliwiające wszystkim, bez względu na wiek, status społeczny oraz niepełnosprawność, uaktywnienie kulturalne oraz rozwój zdolności artystycznych. Instytucją,  zawiera rozwiązania programowe, organizacyjne i techniczne pozwalające osobom „wykluczonym na pełne uczestnictw w kulturze. Jako jedyna z pierwszych instytucji w Polsce umożliwiła osobom niewidomym i niedowidzącym odbiór sztuki filmowej, poprzez wprowadzenie audiodeskrypcji do  projekcji filmowych. Od początku istnienia tj. 2002 roku prowadzi działania na rzecz osób niepełnosprawnych, wykluczonych społecznie i finansowo, które mają na celu integrować społeczność pełnosprawną i niepełnosprawną. Wszystkim działaniom Centrum przyświeca idea „otwierania drzwi”, udostępniania dóbr kultury osobom, które chcą w niej czynnie uczestniczyć i ją tworzyć, także prezentując swoje dzieła. Jest to instytucja, która od wielu lat aktywizuje twórczo osoby wykluczone. Osoby niepełnosprawne zaprasza na: spektakle teatralne, koncerty, projekcje filmowe i warsztaty artystyczne. Ma również bogate doświadczenie w realizacji projektów skierowanych do osób z niepełnosprawnościami:

• projekt „Drzwi otwarte- integracja” (od 2003 roku) to warsztaty artystyczne dla niepełnosprawnych i zdrowych uczestników, umożliwiające twórczy ich rozwój, uczące akceptacji dla inności, szacunku, rozwijające wyobraźnię i uzdolnienia
•  TON- Międzynarodowy Przegląd Twórczości Osób Niepełnosprawnych (od 2017-2022) prezentacje niepełnosprawnych wokalistów, artystów plastyków, teatrów z Polski oraz państw europejskich,
•  „Islandia i Polska przeciw wykluczeniu z kultury” (2013-2016)- międzynarodowa wymiana artystyczna realizowana w oparciu o ideę audiodeskrypcji, promocję dziedzictwa kulturowego obu krajów oraz pogłębienie porozumienia między Polakami a Islandczykami. 
•  „Nowe możliwości zatrudnienia w tworzeniu biznesu w sektorze audiodeskrypcji i napisów dla niesłyszących (CASTLE)”
• „Młodzi w obiektywie”- projekt filmowy angażujący młodzież trudną wychowawczo (defaworyzowaną)
• „Otwórzmy kina”- skierowany do osób niewidomych i niedowidzących, podczasktórych uczestnicy tworzyli swoje własne filmy animowane
• „Wykluczeni z kultury”-upowszechniający metodę audiodeskrypcji i napisów dla niesłyszących w różnych działaniach: koncertach, spektaklach, filmach, warsztatach.

Centrum Kultury Wrocław – Zachód zorganizowało warsztaty szkoleniowe nt. „Przystosowanie instytucji kultury pod względem: architektonicznym, organizacyjno-technicznym, programowym, finansowym”.

WARSZTATY MODELOWA INSTYTUCJA KULTURY:

Prowadzący:

• Fundacja bez barier(Maciej Augustyniak) przedstawił uczestnikom wzór dobrze przygotowanej instytucji kultury pod względem architektonicznym, technicznym
• Fundacja Otwieramy kulturę i Sztukę (Marta Żaczkiewicz) wprowadziła uczestników w metody ułatwiające odbiór kultury osobom z niepełnosprawnościami: Audiodeskrypcję i napisy dla niesłyszących
• Dąbrówka Petrow i Beata Gryc Skotniczna – pracownicy programowi Centrum Kultury Wrocław Zachód, przedstawiły realizowane międzynarodowe, krajowe i lokalne projekty dla osób z niepełnosprawnościami oraz przystosowanie instytucji.

           – obiekt i zabezpieczenia techniczne

Instytucja musi być w pełni dostosowana architektonicznie i sprzętowo, by zniwelować trudności na jakie napotykają osoby z niepełnosprawnością. Technologia- jej rozwój przyczyni się do likwidacji barier i poprawy dostępu osobom z niepełnosprawnościami. Stosowanie nowoczesnych rozwiązań ( nowoczesnego projektowania) zapewni równe, niezależne uczestnictwo w życiu społecznym osobom z niepełnosprawnościami.

Wyzwania dla instytucji kultury-należy wypracować standardy: dostosowanie obiektów i programów dla osób z niepełnosprawnościami.

Dostępność architektoniczna:

•  klatki schodowe, korytarze, ciągi piesze w budynku powinny być wolne od barier i zapewniać możliwość poruszania się po nich między innymi osób na wózku,            
• odpowiednie oznakowanie
• szerokie drzwi
• podjazdy
• toalety dostosowane dla osób z niepełnosprawnością ruchową: przestronne, ze specjalnymi uchwytami i sygnalizacją
• windy ( najlepiej z informacją dźwiękową, dużymi wypukłymi oznaczeniami przycisków)
• opisy Brajlem
• eksponaty do dotykania
• napisy/ piktogramy
• pętla indukcyjna pomagająca osobom z aparatami słuchowymi poprzez odpowiednie sterowanie dźwiękami

 Dla osób z niepełnosprawnością intelektualną, ze spektrum autyzmu, z zaburzeniami  sensorycznymi należy zapewnić:

• – inne oświetlenie (przyciemnione)
• – napisy komunikatywne, klarowne, prosty zwięzły opis
• – treści wizualne, uproszczone ( forma teletekstu)
• -kontrast kolorów

     Dostępność cyfrowa: 

• dostępność do Internetu, Mediów Społecznościowych
• – strona internetowa
• –  Internet (osoby z niepełnosprawnością poprawiają swoje kompetencje za pomocą platform   internetowych).
• cyfrowe strony internetowe i aplikacje mobilne  podmiotów publicznych

Dostępność informacyjno-komunikacyjna:

• zapewnienie informacji na temat rozkładu pomieszczeń w budynku, co najmniej w sposób wizualny: plan, schemat, oznaczenia kierunkowe
• dotykowa:

  tyflomapy- oznaczenia o zmiennej fakturze na podłożu dla osób niewidomych lub tyflomapa czytana za pomocą zmysłu dotyku lub w ograniczonym stopniu wzrokiem dla osób słabowidzących

-makiety trójwymiarowe- fakturowe ścieżki prowadzące

lub głosowy (informacja w urządzeniu typu infokiosk, infomat, nagranie audio na stronie internetowej), które umożliwi np. osobie niewidomej samodzielne zorientowanie się w zakresie możliwości dotarcia do danego pomieszczenia.

• sygnały dźwiękowe, aplikacje dla niewidomych i niedowidzących

 Ponadto należy zabezpieczyć obiekt w sprzęt do:

• audiodeskrypcji- metody ułatwiającej odbiór dóbr kultury przez osoby z niepełnosprawnością wzroku, osobom starszym
• napisy dla niesłyszących

                Każda instytucja, która jest w pełni lub częściowo przystosowana dla osób z niepełnosprawnościami powinna być oznaczona specjalnym znakiem dostępności.

Powstał nowy symbol dostępności, który zaprojektowano przez dział projektowania graficznego w departamencie Informacji Publicznej ONZ w Nowym Jorku. Nowe LOGO dostępności  to rysunek koła w której znajduje się symetryczna figura człowieka, uniwersalna postać z otwartymi ramionami. Logo ma podnosić świadomość społeczną oraz oznaczać miejsca, instytucje przyjazne osobom z niepełnosprawnością.

-kadra/pracownicy

 Na ogół jest tak, że osoby z niepełnosprawnościami akcyjnie lub sporadycznie korzystają z wydarzeń instytucji kultury. Włączanie do swojej pracy odbiorcy niepełnosprawnego, „wykluczonego” społecznie to ogromne wyzwanie. Każda instytucja kultury w swoich przygotowaniach do włączenia „wykluczonych” powinna wziąć pod uwagę kadrę i dobrze ją przygotować. W warunkach określonych przez instytucję oraz wypracowaną formułę przez dyrektora i współpracowników inaczej powinien przebiegać proces pracy zespołowej. Należy wypracować odpowiednie postawy wobec niepełnosprawnych w codziennej pracy z nimi. W procesie integracji pracowników musi nastąpić psychiczna i społeczna akceptacja. Istotne są więc mechanizmy zachowań pracowników, które powinny być zbieżne lub wynikać z norm i celów instytucji. W tym wszystkim ważna jest intensywność i częstość np. relacji miedzy pracownikami czyli przyjaźń, koleżeńskość, pomoc po pracy. Uczenie się prawidłowych, pożądanych postaw wpływa na budowanie zaufania, dobrą współpracę i motywacje do działania. W dzisiejszych czasach niepewności i zagrożeń, kluczowymi wartościami powinny stać się zaufanie, przyjaźń, szacunek, pasja tworzenia. Wartości te nabierają w każdej efektywnej pracy znaczenia równoważnego z kategorią finansową (ekonomiczną), stymulują sposób myślenia oraz wpływają na jakość pracy. Wyżej wymienione pojęcia etyczne i moralne powinny przekładać się na działania pracowników instytucji kultury, aby tym samym mogli oni przyczyniać się do tworzenia pożądanych wartości. Innymi słowy instytucje kultury, które prowadzą działalność na rzecz „wykluczonych’ powinny zatrudniać ludzi, którzy kierują się wysokimi wartościami etycznymi, w tym empatią i stanowić moralne oparcie dla „wykluczonych” i ich rodzin. Tym właśnie powinni charakteryzować się pracownicy Modelowej Instytucji Kultury, którzy w złożoności swych funkcji i odpowiedzialności uczestniczą w procesie włączania „wykluczonych” do społeczeństwa. Są to nie tylko pracownicy programowi, ale wszyscy pracownicy. Jest to możliwe poprzez odpowiedni nabór, monitorowanie odpowiednich zachowań, jasny i klarowny przekaz nadrzędnych wartości firmy oraz wymagań stawianych pracownikom. Kursy, warsztaty i szkolenia, wyjazdy integracyjne przyczyniają się do stworzenia kadry, która jest odpowiedzialna wobec wyzwań w swojej instytucji pracy. Tak przygotowana kadra może przeprowadzić, w związku z ich działalnością na rzecz niepełnosprawnych, szkolenia dla pracowników innych instytucji kultury, na przykład w mniejszych miejscowościach. W ślad za wszelkimi działaniami na rzecz „wykluczonych” powinna pójść myśl w zatrudnieniu pracowników z niepełnosprawnościami w instytucjach kultury.

-program

                Znając potrzeby osób „wykluczonych”, kontaktując się z nimi i ich rodzinami, rozmawiając i słuchając ich oraz chcąc sprostać ich oczekiwaniom uważamy, że istnieje potrzeba stworzenia programów, które we wszystkich aspektach jej działalności integrują społeczność zdrową i „wykluczoną”. Programy, które będą w codziennym repertuarze, propozycje dla osób „wykluczonych”, dadzą im możliwość korzystania z dóbr kultury nie tylko przy realizacji okazjonalnych projektów, ale codziennie. Instytucje kultury zaproponują warsztaty z każdej dziedziny artystycznej, udział w działaniach, w których będą mogli się realizować i dzielić swoimi osiągnięciami z innymi.

Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że niepełnosprawni uczestniczą w programach nie tylko dla nich odpowiednio zabezpieczonych organizacyjnie i technicznie, ale także we wszystkich innych, domagając się realizacji swoich marzeń poprzez organizację dla nich zajęć i warsztatów artystycznych, wystaw, filmów, spektakli. Potrzeba jest szerszych działań i to perspektywicznych. Cele modelowej instytucji kultury wynikają z doświadczenia i obserwacji oraz wizji takiej instytucji. Powinny one być:

edukacyjne

• Upowszechnianie dóbr kultury osobom „wykluczonym”
• Edukacja powszechnie akceptowanych zachowań
• Rozwój zainteresowań kulturalnych osób „wykluczonych”
• Szkolenia obejmujące pracowników innych instytucji kultury
• Podnoszenie kwalifikacji i umiejętności kadry prowadzącej działania kulturalne oraz organizujące imprezy

aktywizujące

• Przełamywanie barier fizycznych i mentalnych w dostępie do różnorodnych wydarzeń kulturalnych
•  Aktywizacja społeczna „wykluczonych” bez względu na wiek, płeć i niepełnosprawność
• Zatrudnianie osób „wykluczonych” ( zatrudniać osoby „wykluczone” na umowę o pracę, w ten sposób będą mogli jednocześnie być ambasadorami i wiarygodnymi konsultantami dla niepełnosprawnych i zdrowych odwiedzających instytucję kultury)
• Umożliwienie czynnego uczestnictwa w działaniach kulturalnych osobom „wykluczonym”

społeczne i kulturotwórcze

• Przeciwdziałanie „wykluczeniu” społecznemu
•  Integracja społeczna we wspólnym działaniu różnych grup

              Wszelkie działania programowe Modelowej Instytucji Kultury mają nadrzędny cel- przeciwdziałania ABLAIZMOWI, który określa osobę z niepełnosprawnością jako gorszą. Dyskryminacja i niechęć wobec osób z niepełnosprawnościami jest spotykana na co dzień, szczególnie na rynku pracy. Działania artystyczne z udziałem niepełnosprawnych oraz permanentna edukacja pełnosprawnych jest lekarstwem na  zmianę zachowań i postaw społecznych.

– finanse

Przy tworzeniu modelowej instytucji działającej na rzecz „wykluczonych” z kultury istotne jest sformalizowanie strategii i idei indywidualności. Każda wytworzona wartość w instytucji kultury wiąże się z nakładem pracy, środków materialnych, kreatywnością i talentem ich twórców. Przysposobienie każdej instytucji kultury w miejsce przyjazne, odpowiednie dla każdego, bez względu na wykluczenie, zabezpieczenie jej technicznie, personalnie, organizacyjnie i programowo, wymaga również ponoszenia odpowiednich nakładów finansowych. Niezbędne jest jednak w sytuacji funkcjonowania modelowej instytucji przyjaznej dla niepełnosprawnych, zapewnienie systemowego rozwiązania finansowania takiej jednostki przez kolejne lata. Finansowanie powinny gwarantować samorządy oraz ministerstwa kultury.

– nowe technologie:

Nowe technologie zaczynają stwarzać zupełnie nowe szanse i możliwości osobom niepełnosprawnym.Z każdym rokiem rośnie liczba urządzeń, aplikacji i programów, które pomagają osobom z niepełnosprawnościami wyrównywać szanse na rynku pracy, dają możliwość pełniejszego korzystania z oferty kulturalnej. Nowe technologie to dla osób z niepełnosprawnościami szansa na lepsze, sprawniejsze i często samodzielne funkcjonowanie w życiu codziennym. Nieliczne przykłady nowoczesnych rozwiązań, wręcz technologii „kosmicznej”:

– Egzoszkielet, dzięki któremu sparaliżowani mogą znów stanąć na nogach.

– Biosiatkówka wszczepiana do oka, działa jak mikroskopijna kamera podpięta bezpośrednio do naszego systemu nerwowego, która przywraca wzrok.

– Bezdotykowy smartfon zaprojektowany z myślą o ludziach z upośledzeniem funkcji ruchowych.

– Drukarka 3D, która pozwala wydrukować cyfrowe modele, przydatne osobom niewidomym

– Talkitt pozwoli przemówić osobom nawet z najpoważniejszymi zaburzeniami mowy.

– Timocco skierowane jest do najmłodszych borykających się z różnego rodzaju upośledzeniami motorycznymi i poznawczymi. Zmieniając terapię w zabawę, ma pomóc w radzeniu sobie np. z dziecięcym porażeniem mózgowym, ADHD czy autyzmem

–Kinec Translator (wideotłumacz) będzie opierać się na analizowaniu i rozpoznawaniu gestów, a następnie pokazywaniu związanych z nimi słów i odwrotnie. Aplikacja, która pozwala głuchym porozumiewać się z osobami słyszącymi.

– Sesame Phone powstał dla ludzi z trudnościami ruchowymi, dzięki niemu możliwe jest precyzyjne pisanie na ekranie bezdotykowo. Sesame Phone na hasło „open sesame” („sezamie, otwórz się”) urządzenie zaczyna wyłapywać ruchy głową użytkownika. W ten sposób może on poruszać po ekranie kursorem i dodawać do takiego sposobu nawigacji komendy głosowe.

–Technologie wspierające pozwalające bezdotykowo otworzyć drzwi, włączyć światło, zadzwonić, uruchomić Internet itp.

Przykłady działań dla osób z niepełnosprawnościami w Polsce

• Teatry skupiające osoby z niepełnosprawnościami: Teatr 21 Warsztatowa Grupa Stowarzyszenie rodzin i przyjaciół Osób z Zespołem Downa; Teatr Edycja Limitowana
• Katalog zapachów zgromadzony w bibliotece w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Owińskach.
• Muzeum Tyflograficzne w Owińskach.
• Park Orientacji Przestrzennej na terenie Specjalnego Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych w Owińskach,
• Ścieżki przyrodnicze ze specjalnymi oznakowaniami, tablicami edukacyjnymi np: w Karkonoszach, na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego, na Podgórzu. 

• Rumunia-Replika Cultural Association

 Centrum Teatr Edukacji REPLIKA zlokalizowany w 4. dzielnicy Bukaresztu

 zostało pomyślane jako niezależna, interdyscyplinarna przestrzeń, promująca współpracę między profesjonalnymi artystami i członkami zagrożonych społeczności oraz przybliżając teatr młodej publiczności, głęboko zaangażowanej w społeczeństwo.

Replika Cultural Association, który od 2011r.współpracuje z osobami zagrożonymi społecznie. Replika jest przekonana, że dostępność w obecnym zakresie powinna być realizowana na drodze edukacji, poprzez sztukę jako formę wzmacniania ignorowanych grup społecznych wyrażając ich potrzeby i oczekiwania. Wspiera swobodny dostęp do edukacji kulturalnej jako podstawowego prawa, rozszerzając swobodny i równy dostęp do kultury dla wszystkich odbiorców.

REPLIKA wierzy w działacza-artystę, odzwierciedlającego społeczeństwo i przekraczającego naszą rzeczywistość, w utopiach edukacyjnych, które stają się rzeczywistością, w pedagogice jako wspólnym procesie budowania historii społeczności, w teatrze opartym na współpracy i szacunku dla wszystkich.

Stowarzyszenie Kulturalne Replika ma odpowiednie doświadczenie w działaniach teatralnych z młodymi ludźmi i wykazuje duże zainteresowanie tworzeniem spektakli opartych na takich tematach, jak: prawa obywatelskie dzieci, demokratyczne uczestnictwo w podejmowaniu decyzji, obywatelscy uczestnicy młodego pokolenia, dokumentowanie tematów o dużym wpływie na społeczeństwo rumuńskie. W 2015 r. Stowarzyszenie stworzyło wyjątkową przestrzeń w Bukareszcie – Centrum Edukacyjnego Teatru Replika – poświęcone współpracy artystów i marginalnych, wykluczonych społeczności, w ten sposób przekazując głosy do kategorii społecznie i politycznie ignorowanych oraz tworząc teatr dla włączenia, autoreprezentacji, demokratycznego uczestnictwa i solidarność.

WARSZTATY:

                    REPLIKA zorganizowała warsztaty szkoleniowe  w Bukareszcie nt. ”Wykorzystanie                                                   

                    arteterapii i innych metod do włączenia niepełnosprawnych ruchowo i intelektualnie oraz

                    z dysfunkcją słuchu”.

• Działania artystyczne (zajęcia praktyczne) integrujące uczestników głównie z   osobami  niepełnosprawnymi z całkowitą lub częściową utratą słuchu.
• Jednoosobowy spektakl pod tytułem ,,Cała cisza świata”- poruszający problemy osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów, przeszkody i kłopoty spowodowane brakiem dostępności i dostosowania miejsc do potrzeb niepełnosprawnych, brakiem empatii pracowników różnych instytucji, brakiem finansów.
•  rola teatru edukacyjnego w budowaniu świadomości społeczeństwa. Na podstawie napisanych przez siebie scenariuszy i zagranych spektakli. Założyciele/pracownicy teatru pokazali uczestnikom rozwiązania, które można wprowadzić do codziennej pracy z dziećmi niedosłyszącymi oraz głuchymi związane z pracą w teatrze. Działania wydające się niemożliwe do zrealizowania, okazywały się proste, gdy znalazło się wspólny sposób komunikacji.
• Kolejne praktyki ,,Połącz, dostosuj się, ucz się – Praktyki UNATC dla osób ze specjalnymi potrzebami”, które przedstawił współpracownik Repliki UNATC-Caragiale National University of Theatre and Film w Bukareszcie w Rumunii. Podczas zajęć uczestnicy poznali kilka gier integracyjnych, na podstawie których w kolejnej części omawiane były                                                                           specyfikacje pracy z osobami
  z niepełnosprawnościami. Zakończone zwiedzaniem budynku i obiektów Uniwersytetu.
• Techniki Arteterapii dla osób starszych: projekt Varsta4, jak teatr łączy pokolenia.  
•  Terapia muzealna dla dzieci i dorosłych z różnymi niepełnosprawnościami. Uczestnicy dowiedzieli jakie rozwiązania stosują muzea, aby być jak najbardziej dostępne dla każdego odbiorcy, np. interaktywne plansze sensoryczne oraz obrazy wykonane w 3D.
•  spotkanie z Marią-Lavinią Chițu, pochodzącą z rodziny niesłyszących działaczką, artystką, ambasadorką i instruktorką języka migowego, która opowiedziała o swojej działalności na rzecz niesłyszących dzieci, młodzieży i dorosłych. Uczestnicy dowiedzieli się jak wygląda życie słyszącej osoby, wychowanej przez głuchoniemych rodziców.Zaprezentowała szereg swoich osiągnięć, między innymi występ w rumuńskiej edycji programu ,,Mam Talent” jako tłumacz migowy z głuchoniemymi tancerzami.
• Zajęcia praktyczne poprowadzone przez Anę Marię Ursu – prezes Stowarzyszenia Solidart i współzałożycielką Teatru Basca w Timișoarze jak pracować z osobami z niepełnosprawnościami.
• Prezentacja Yolandy Cretescu Manolescu – psychologa klinicznego
  i psychoterapeutki, o terapii edukacji emocjonalnej wśród różnych rodzajów niepełnosprawności. Na podstawie przygotowanej prezentacji opowiedziała o terapii zajęciowej, którą stosuje w codziennej pracy z osobami chorymi, starszymi i z różnego rodzaju dysfunkcjami. Za pomocą dotyku i masażu stymuluje ich ciała, wywołując odprężenie i produkcję hormonów szczęścia, leczenie ,,dotykiem’’. Dzięki warsztatom uczestnicy dowiedzieli się, jak ważna w terapii jest bliskość i wsparcie fizyczne i psychiczne drugiego człowieka.

• Hiszpania- Stowarzyszenia Idea Gestion Cultural

Stowarzyszenie Idea Gestion Cultural jest organizacją non profit, założoną w 2000 roku przez Polaków i Hiszpanów rezydujących w Barcelonie w Katalonii. Misją organizacji od momentu jej założenia jest promocja wymiany kulturalnej, społecznej i gospodarczej pomiędzy Polską i Katalonią oraz działanie na rzecz dobrego wizerunku Polski i Polaków w Katalonii i całej Hiszpanii. Stowarzyszenie rozwijając swoją działalność statutową poszerza dotychczasowy zakres działalności o zagadnienia związane z nauką i biznesem, aby w pełni odpowiedzieć na zapotrzebowania nowoczesnej Europy. Połączenie kultury, nauki i biznesu i ich wzajemna promocja to według Stowarzyszenia jedne z najważniejszych aspektów budowania współpracy między regionami Europy. Organizacja realizuje swoje działania poprzez m.in.: wymiana kulturalną i naukową, szeroko rozumianą działalność polegającą na promocji nauki polskiej i katalońskiej, szkolenia i warsztaty artystyczne, zróżnicowane pod względem programowym, dopasowane do różnych grup wiekowych i poziomu umiejętności, kursy i szkolenia dla najmłodszych, uwrażliwienie na różne dziedziny sztuki poprzez gry i zabawy, wystawy z udziałem artystów polskich i katalońskich, spotkania z artystami, prelekcje i wykłady, Klub Kina Polskiego. Idea Associació Cultural to stowarzyszenie promowane przez specjalistów z sektora, którego misją jest promowanie kreatywności i talentu ludzi poprzez synergię współpracy i interakcji z innymi twórcami.

WARSZTATY:

Idea organizowała warsztaty nt. „Audiodeskrypcja/Napisy, technika Di Dou metody włączające niewidomych i niesłyszących w działania kulturalne”

• Mapa myśli, jak społeczeństwo powinno sobie radzić wśród osób z niepełnosprawnościami, prowadzona przez Josep Bécares (Fina), muzyka, artystę i działacza na rzecz osób
  z niepełnosprawnościami. Prelegent przedstawił zagrożenia niebezpieczne dla ludzi poruszających się na wózkach inwalidzkich. Prowadzący opowiedział również o rozwiązaniach zastępczych w przypadku różnego rodzaju niepełnosprawności fizycznej i umysłowej.
• Kolejny dzień warsztatów rozpoczął się w Auditorium-Palau de Congressos w Gironie – miejscu, które na pierwszy rzut oka wydawało się przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami: posiadało podjazdy oraz asfaltowe trasy dla wózków inwalidzkich na zewnątrz i toalety dla niepełnosprawnych.  Zwiedzając budynek z zewnątrz oraz analizując go od środka, uczestnicy mogli jednak zauważyć wiele nieścisłości i niebezpieczeństw czekających na osoby z niepełnosprawnościami. Trasy dla wózków po bokach kończyły się sporym spadkiem, zagrażającym przewróceniem wózka w ciemności, brak dodatkowego oparcia w toalecie dla niepełnosprawnych, brak możliwości bezpiecznego użytkowania sali konferencyjnej oraz nieprzemyślane podjazdy pod budynkiem. W sali audytoryjnej przedstawiono nam możliwości dostępności architektonicznej tj. wyciągane fotele dla osób na wózkach oraz zagrożenia, które czyhają na nich tj. stopnie schodów tuż obok tych miejsc, które mogą spowodować zjechanie kołami wózka w dół sali.
• Spotkanie z niewidomym Isaaciem Padros Suárez – prezesem stowarzyszenia Multicapacitats dla osób niewidomych i psem Guilty, który opowiedział o życiu z psem przewodnikiem oraz o działalności jego stowarzyszenia.
• W Centre Civic Ter (Centrum Obywatelskim Ter) prowadzący Esteve Farres Berenguer przedstawił nowe technologie, które można wykorzystać przy komunikacji z osobami z niepełnosprawnościami.
• Performer Marceli Antunez pokazał w jaki sposób za pomocą technologii można przedstawiać sztukę audiowizualną.  Artysta za pomocą ruchów dłoni oraz nóg był w stanie wpływać na to co działo się na przygotowanej przez siebie prezentacji. Dzięki metalowemu szkieletowi oraz instalacji na podłodze prowadzący sterował dźwiękiem, obrazem, ale również dynamiką danej sceny. To pokazuje jakie możliwości dają technologie i co dzięki nim mogłyby robić osoby z niepełnosprawnościami.

                                                                   PODSUMOWANIE

Osoby z niepełnosprawnościami są gorzej wykształcone. Styl życia uwarunkowany niepełnosprawnością  dotyczy nie tylko osoby z niepełnosprawnością ale także ich rodzin. Gorsze warunki finansowe; wiąże się to w wielu wypadkach z dodatkowymi chorobami niepełnosprawnych oraz koniecznością przyjmowania stałych leków, rehabilitacji, zakupu potrzebnego sprzętu. Obecnie NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ jest postrzegana jako cecha, która nie warunkuje miejsca w życiu społecznym i zawodowym. Główny problem to brak ofert na rynku pracy dla osób z niepełnosprawnością. Stosowanie nowoczesnych rozwiązań ( nowoczesnego projektowania) zapewnia równe, niezależne uczestnictwo w życiu społecznym osobom z niepełnosprawnościami. Poprawa sytuacji osób z niepełnosprawnościami  w każdej dziedzinie życia pozwoli w kulturze i  w każdym aspekcie na dostępność i społeczne włączanie- żeby UMIEĆ SIĘ SPOTKAĆ.

Ta praca objęta jest licencją Creative Commons Polska Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez Utworów Zależnych 4.0 Międzynarodowa. (CC BY-NC-ND 4.0) Aby zapoznać się z kopią licencji, należy odwiedzić stronę https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.pl, lub wysłać list do Creative Commons, 543 Howard St., 5th Floor, San Francisco, California, 94105, USA.

Język angielski

„BE ABLE TO MEET”

GUIDEBOOK FOR THE PROJECT AGAINST EXCLUSION

ERASMUS+ Programme

INTRODUCTION ……………………………………………………………………………………………………………………

1. WHAT ACTIONS TO BE TAKEN TO ENABLE CULTURE TO THE FULL BENEFIT OF PEOPLE WITH DISABILITIES…………… …………………………………………………………………………………………………………….

2. PROJECT AND WORKSHOPS IN „BE ABLE TO MEET” ………………………………………………………………..

– project partners and their project activities …………………………………………………………………………….

3. MODEL CULTURAL INSTITUTION: ………………………………………………………………………………………….

– facility and technical security …………………………………………………………………………………………………

– personnel/employees …………………………………………………………………………………………………………..

– programme………………………………………………. …………………………………………………………………………

– finances ………………………………………………………………………………………………………………………………

– new technologies …………………………………….. …………………………………………………………………………

4. SUMMARY …………………………………………….. ………………………………………………………………………….

INTRODUCTION

Asking ourselves what a contemporary and modern cultural institution should be, we should  associate it with the concept of culture a little more broadly than artistic creation and its reception. Culture understood today includes primarily the ways of living and coexistence of people, value systems, morality, law, science, religion, work, cultural heritage, ethics, etc.

„It is a set of values that makes a man more human” –

I.Wojnar.

          The cultural reality understood in this way was reflected in the culture of Western European countries in defining human rights as broadly understood accessibility (to culture, work, studies, decent life).

          That applies to the equalization of rights in access to culture of all the recipients, regardless of disability, worldview, social or financial status.

In the XX century, a wave of social movements took place in Western Europe, which consequently led to the arrangement of law in field of activity of citizens with disabilities. In post-communist countries, this process is slower and there are different signs of this activity.

The question then arises: WHAT ACTIONS TO BE TAKEN TO ENABLE CULTURE TO THE FULL BENEFIT OF PEOPLE „EXCLUDED” FROM IT? Our response to it is a proposal to create a model cultural institution that will contain programme, organizational and technical solutions that will allow „excluded” people to fully participate in culture. That is, creating conditions so we could „be able to meet”.

1.     WHAT ACTIONS TO BE TAKEN TO ENABLE CULTURE TO THE FULL BENEFIT OF PEOPLE WITH DISABILITIES

The UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities defines persons with disabilities.

“Persons with disabilities include those who have long-term physical, mental, intellectual or sensory impairments which in interaction with various barriers may hinder their full and effective participation in society on an equal basis with others.”

Disability is defined by language, infrastructure, activity of entities, applicable social and linguistic patterns.

We distinguish different types of disability: visual, auditory and linguistic, intellectual, physical. Disability cannot be clearly defined. Each person reacts differently. Many have a combination of various medical conditions. A disability is individually determined. The needs are also changing. Technologies to help people with disabilities should be personalized and user-friendly.

The principle of BE ABLE TO MEET – accessibility and social inclusion.

All activities are guided primarily by the idea of „opening the door”, making cultural goods available to people who want to actively participate in it, creating, but also presenting their works, regardless of their disability, social or financial status. Standards should be developed: adaptation of facilities and programmes for people with disabilities. Such a challenge was taken up by the partners of the „Be able to meet” project under the Erasmus+ Programme.

2. PROJECT AND WORKSHOPS „BE ABLE TO MEET”

     The main goal of the project is to learn new skills and expand competences to work with people with disabilities in culture. The new skills will make it possible to prepare a cultural offer at every level, as well as add to it audio description and subtitles for the deaf. The aim of the project is to promote accessibility by training and supporting the staff of cultural institutions, which will apply the acquired skills and solutions to eliminate obstacles for people with disabilities.

„Be able to meet” project focuses on concrete tasks: – getting to know the specifics of individual disabilities, as well as the possibility of adapting art to the needs of a different sensorial reception – introducing educational programmes enabling the implementation of the idea of wide access to culture and art by eliminating architectural, programme, mental and financial barriers, enabling active participation in the reception of art and its creation for people with disabilities. The direct target of the activities are people employed in: cultural centres, theatres, museums, cinemas – professional cultural animators. The project enabled training and innovative support in identifying the need of cultural institutions to serve recipients with disabilities affected by various dysfunctions: vision, hearing, movement or intellectual disability.

New skills, comprehensive adaptation of the cultural offer to people with disabilities will be permanently included in the repertoire of the institution participating in the project: Centrum Kultury Wrocław-Zachod (Poland), Replika Cultural Association (Romania) and Idea Gestion Cultural Association (Spain), but also others, because the task of the project is also to transfer the knowledge to others. The project is understood as the first step towards the creation of a „model cultural institution” based largely on professionally prepared employees to work with a person with disabilities (both the viewer and the artist). Hence, three intensive trainings to prepare the staff, both from the technical and substantive point of view. The project developed appropriate attitudes towards people with disabilities in their daily work. Workshops organized by each of the partners of the „Be able to meet” project allowed to acquire new skills and competences:

in Poland – a workshop entitled „Model Cultural Institution”

in Romania- „The use of art therapy and other methods to include people with physical and intellectual disability”.

in Spain (Catalonia)- „Audio description, subtitles, Didu – methods to involve the blind and the deaf in cultural activities”

  – Project partners and their project activities

The partners selected for the project are institutions with experience in work with people with disabilities, consisting in the integration of excluded people, but also those whose activities are guided by a similar idea of breaking the stereotype of perceiving a person with disabilities defined as closed, passive and non-creative community.

·       Poland- Centrum Kultury Wrocław-Zachod

The mission of Centrum Kultury Wrocław-Zachod is to focus on life of a given community, to create an original place, taking care of cultural traditions and patterns, as well as social integration through socio-cultural animation, cultural education and promotion of artistic phenomena.

The Centre implements original cultural projects, enabling everyone, regardless of age, social status and disability, to become culturally active and develop artistic abilities. The institution contains programme, organizational and technical solutions that allow people „excluded” to fully participate in culture. As one of the first institutions in Poland allowed the blind and visually impaired people to experience film art by introducing audio description for film screenings. Since the beginning of the existence, i.e. 2002, it has been conducting activities for the benefit of people with disabilities, socially and financially excluded, which are aimed at integrating healthy people and a community of people with disabilities. All activities of the Centre are guided by the idea of „opening the door”, making cultural goods available to people who want to actively participate and create it, also presenting their works. It is an institution that has been creatively activating excluded people for many years. People with disabilities are invited to: theatre performances, concerts, film screenings and artistic workshops. It also has an extensive experience in the implementation of projects addressed to people with disabilities:

·        the project „Open Doors – Integration” (since 2003) is an artistic workshop for healthy participants and participants with disabilities, enabling their creative development, teaching acceptance for otherness, respect, developing imagination and talents,

·        TON- International Review of Creativity of People with Disabilities (from 2017-2022) presentations of vocalists with disabilities, visual artists, theatres from Poland and European countries,

·        „Iceland and Poland against exclusion from culture” (2013-2016) – an international artistic exchange based on the idea of audio description, promotion of the cultural heritage of both countries and deepening the understanding between Poles and Icelanders,

·        „New employability skills and business creation in the audio description and subtitling sector (CASTLE)”,

·        „Young people in the lens” – a film project involving young people who are difficult to educate (disadvantaged),

·        „Let’s open cinemas” – addressed to the blind and visually impaired people, during which participants were creating their own animated films,

·        „Excluded from culture” – popularizing the method of audio description and subtitles for the deaf in various activities: concerts, performances, films, workshops,

Centrum Kultury Wrocław-Zachod organized training workshops on „Adaptation of cultural institutions in terms of: architectural, organizational and technical, programme and financial adjustements”.

WORKSHOP MODEL CULTURAL INSTITUTION:

Lecturers:

·       Foundation without Barriers (Maciej Augustyniak) presented a model of a well-prepared cultural institution in architectural and technical terms

·        Open Culture and Art Foundation (Marta Zaczkiewicz) introduced the methods facilitating the reception of culture for people with disabilities: audio description and subtitles for the deaf

·        Dabrowka Petrow and Beata Gryc Skotniczna – programme employees of Centrum Kultury Wrocław-Zachod, presented international, national and local projects for people with disabilities and adaptation of different institutions.

– facility and technical security

The institution must be fully adapted architecturally and in terms of equipment to compensate for the difficulties encountered by people with disabilities. Technology – its development will contribute to the removal of barriers and improve access for people with disabilities. The use of modern solutions (modern design) will ensure equal, independent participation in social life for people with disabilities.

Challenges for cultural institutions – standards should be developed: adaptation of facilities and programmes for people with disabilities.

architectural accessibility:

• staircases, passages, pedestrian routes in the building should be free of barriers and provide the possibility of moving around for people on a wheelchair,
• appropriate marking
• wide doors
• driveways
• toilets adapted for people with physical disabilities: spacious, with special handles and signals
• elevators (preferably with sound information, large convex button markings)
• Braille descriptions
• touchable exhibits
• subtitles/pictograms
• induction loop that helps people with hearing aids by controlling sounds appropriately

For people with intellectual disabilities, autism or sensory disorders, it is necessary to provide:

• different, darker lighting
• understandable subtitles, clear, simple and short description
• visual content, simplified (form of teletext)
• color contrast

digital accessibility:

·        access to Internet, Social Medias

·        website

·        Internet (people with disabilities improve their competences using online platforms).

·        digital websites and mobile applications of public entities

information and communication accessibility:

·        providing information on the layout of the spaces in the building, at least visually: plan, diagram, directional markings

·        by touch:

– typhlomaps – markings with a variable texture on the ground for blind people or typhlomaps that could be read with the sense of touch or to a limited extent for visually impaired people

– 3D models – textured leading paths

or voice (information in an infokiosk device, infomat, audio recording on a website), which will allow, for example, a blind person to independently orient himself to reach a given space

• sound signals, applications for the blind and visually impaired

In addition, it is necessary to secure the object with equipment for:

·        audio description – a method facilitating the reception of cultural goods by people with visual disabilities, the elderly

·        subtitles for the deaf

          Any institution that is fully or partially adapted for people with disabilities should differ with a special accessibility mark.

A new accessibility symbol was created, which was designed by the graphic design department of the United Nations – Department of Public Information in New York. The new ACCESSIBILITY LOGO is a drawing of a circle in which there is a symmetrical figure of a man, an universal figure with open arms. The logo raise social awareness and mark places, institutions friendly to people with disabilities.

 -personnel/employees

In general, people with disabilities attend events of cultural institutions rather sporadically. Including a socially „excluded” recipient with disabilities in your work is a huge challenge as well. Each cultural institution in preparation for the inclusion of the „excluded” should take into account the staff and prepare it well. Under the conditions specified by the institution and the formula developed by the director and colleagues, the teamwork process should proceed differently. Adequate attitudes towards people with disabilities in everyday work should be developed. There must be psychological and social acceptance in the process of integrating employees. Therefore, the mechanisms of employees’ behavior are important, and they should coincide or result from the norms and goals of the institution. In all this, the intensity and frequency of, for example, relations between employees, i.e. friendship, after-work assistance, are important. Learning correct, desired attitudes contributes to building trust, good cooperation and motivation to act. In today’s times of uncertainty and threats, the key values ​​should be trust, friendship, respect and passion for creation. These values have an equivalent meaning to the financial (economic) category in each effective work, stimulate the way of thinking and influence the quality of work. The above-mentioned ethical and moral concepts should translate into actions of employees of cultural institutions, so that they can contribute to the creation of desired values. In other words, cultural institutions that work for the benefit of the „excluded” should employ people who are guided by high ethical values, including empathy, and provide moral support for the „excluded” and their families. This is what should characterize the employees of the Model Cultural Institution, who, in the complexity of their functions and responsibilities, participate in the process of including the „excluded” into society. These are not only employees of the programme department, but all employees. This is possible through appropriate recruitment, monitoring of appropriate behaviors, a clear explanation of significant values ​​for the company and expressing all demands toward employees. Courses, workshops and trainings, integration trips contribute to the creation of staff that is responsible for the challenges in their work institution. Staff prepared in such a way can conduct, in relation with their activities for people with disabilities, trainings for employees of other cultural institutions, for example in smaller towns. All activities for the benefit of „excluded” should be followed by the placement (employment) of workers with disabilities in cultural institutions. 

-programme

          Knowing the needs of „excluded” people, contacting them and their families, talking and listening to them and meeting their expectations. We believe that there is a need to create programmes that integrate a healthy and „excluded” community in all aspects of activities. Programmes that will be in the daily repertoire, suggestions for everyone, will give the opportunity to use cultural goods not only in the implementation of occasional projects, but every day. Cultural institutions will offer workshops in each artistic field, participation in activities where they will be able to realize themselves and share their achievements with others.

Previous experience shows that people with disabilities participate in activities not only prepared for them, properly secured organizationally and technically, but also in all others, demanding the realization of their dreams. We should organize artistic classes and workshops for them, exhibitions, films, performances. There is a need for broader and forward-looking actions. The objectives of a model cultural institution result from the experience and observation as well as the vision of such an institution. They should be:

 educational

·        Dissemination of cultural goods to „excluded” people.

·        Education of commonly accepted behaviors.

·        Development of cultural interests of „excluded” people.

·        Training for employees of other cultural institutions.

·        Improving the qualifications and skills of staff leading cultural activities and organizing events.

activating

·        Breaking down physical and mental barriers in access to a variety of cultural events.

·        Social activation of the „excluded” regardless of age, gender and disability.

·        Employment of  „excluded” persons (employ „excluded” people on a contract of employment, in this way they will be able to simultaneously be ambassadors and reliable consultants for healthy and visitors with disabilities in a cultural institution).

·        Enabling „excluded” to participate actively in cultural activities.

social and culture-forming

·        Counteracting social „exclusion”.

·        Social integration in the joint action of different groups.

          All programme activities of the Model Cultural Institution have a  goal of counteracting ABLAISM, which defines a person with a disability as inferior. Discrimination and reluctance towards people with disabilities are encountered on daily basis, especially on the labour market. Artistic activities with the participation of people with disabilities and permanent education of healthy people are a remedy for changing behavior and social attitudes.

– finances

When creating a model institution working for the benefit of  „excluded” from culture, it is important to formalize the strategy and the idea of individuality. Every value created in a cultural institution is associated with the amount of work, material resources, creativity and talent of their authors. The adoption of each cultural institution in a friendly place, suitable for everyone, regardless exclusion, securing it technically, personally, organizationally and programmatically, also requires incurring appropriate financial assistance. However, in the situation of functioning of a model institution friendly to people with disabilities, it is necessary to provide a systemic solution for financing such a unit for the next years. Financing should be guaranteed by local governments and ministries of culture.

– new technologies:

New technologies are starting to create completely new opportunities and possibilities for people with disabilities. Every year the number of devices, applications and programmes are growing, helping people with disabilities to level their chances on the labour market, making it possible to fully use the cultural offer. New technologies are a chance for people with disabilities to live better, more efficiently and often independently in everyday life. A few examples of modern solutions, that coul be compared to „space” technology:

– Exoskeleton, thanks to which the paralyzed can stand on their feet again.

– Bio-Retina implanted in the eye acts as a microscopic camera connected directly to our nervous system and restores vision.

– Touchless smartphone designed for motor impaired.

– 3D printer that allows you to print digital models, very useful for the blind.

– Talkitt will allow people with the biggest speech disorders to speak.

– Timocco for the youngest struggling with various types of motor and cognitive impairments. By turning therapy into fun, it helps dealing with, for example, cerebral palsy, ADHD or autism

– Kinec Translator based on analyzing and recognizing gestures, then showing the words associated with them and vice versa. An application that allows the deaf to communicate with other people.

– Sesame Phone was created for people with mobility difficulties, it makes possible to precisely write on the screen without any contact. Sesame Phone on words „Open Sesame!” the device begins to catch the movements of the user’s head. In this way, he can move the cursor around the screen and add voice commands.

– Supporting technologies that allow you to open doors, turn on the light, ring, start the Internet, etc.

Examples of activities for people with disabilities in Poland

·        Theatres bringing together people with disabilities: Teatr 21, Warsztatowa Grupa Stowarzyszenie, families and friends of People with Down Syndrome, Teatr Edycja Limitowana

·        Catalogue of scents collected in the library at the School and Educational Centre for Blind Children in Owińska.

·        Typhlographic Museum in Owińska.

·        Spatial Orientation Park in the area of the Special School and Educational For Blind Children in Owińska,

·        Nature trails with special markings, educational boards, e.g. in the Karkonosze Mountains, in the Rudawski Landscape Park, in Podgórze.

·         Romania-Replika Cultural Association

Educational Theatre Centre REPLIKA located in the 4th district of Bucharest

was conceived as an independent, interdisciplinary space, promoting collaboration between professional artists and members of endangered communities and bringing theatre closer to a young audience deeply involved in society.

REPLIKA Cultural Association, since 2011 has been cooperating with people at risk. Replika is convinced that accessibility in the current scope should be realized through education, through art as a form of strengthening ignored social groups, expressing their needs and expectations. It promotes free access to cultural education as a fundamental right, expanding free and equal access to culture for all audiences.

Replika believes in an artist activist, reflecting our society and transcending our reality, in educational utopias that became reality, in pedagogy as a common process of building the history of community, in theatre based on cooperation and respect for all.

Replika Cultural Association has relevant experience in theatre activities with young people and shows great interest in creating performances based on such topics as: children’s civil rights, democratic participation in decision-making, civic participants of the young generation, documenting topics with a high impact on Romanian society. In 2015 The Association has created a unique space in Bucharest – Educational Theatre Centre Replika – dedicated to the cooperation of artists and marginal, excluded communities, thus transferring the voice to socially and politically ignored categories and creating a theatre for inclusion, self-presentation, democratic participation and solidarity.

WORKSHOP:

REPLIKA organized a training workshop in Bucharest on „The use of art therapy and other methods to include people with physical and intellectual disability”.

·        Artistic activities (practical) integrating participants mainly with people with disabilities with total or partial hearing loss.

·        A one-man show/performance entitled „All the Silence of the World” – speaking about problems of people with disabilities and their assistants, obstacles and problems caused by the lack of accessibility and adaptation of places to the needs of the people with disabilities, lack of empathy of employees of various institutions, lack of finances.

·        The role of educational theatre in building public awareness. Based on the scripts written and the performances played, the founders/employees of the theatre showed the participants solutions that can be introduced into everyday work with hearing impaired and deaf children related to work in the theatre. Actions that seemed impossible to implement turned out to be simple when a common way of communication was found.

·        Further practices „Connect, adapt, learn – UNATC practices for people with special needs”, which were presented by the collaborator of Replika Association UNATC-Caragiale National University of Theatre and Film in Bucharest, Romania. During the classes, the participants learned about several integration games, on the basis of which in the next part the specifications of working with people with disabilities were discussed. Ended with a tour of the building and facilities of the University.

·        Art therapy techniques for the elderly: Varsta4 project, how theatre connects different generations.

·        Museum therapy for children and adults with various disabilities. Participants learned what solutions museums use to be as accessible as possible to every recipient, e.g. interactive sensory boards and images made in 3D.

·        A meeting with Maria-Lavinia Chițu, an activist, artist, ambassador and sign language instructor from a deaf family, who talked about her activities for deaf children, youth and adults. Participants learned what the life of a hearing person, raised by deaf-mute parents, looks like. She presented a number of achievements, including a performance in the Romanian edition of  „Romania Got Talent” as a sign interpreter with deaf-mute dancers.

·        Practical classes conducted by Ana Maria Ursu – president of the Solidart Association and co-founder of the Basca Theatre in Timișoara on how to work with people with disabilities.

·        Presentation by Yolanda Cretescu Manolescu – clinical psychologist
and psychotherapist, about emotional education therapy among various types of disability. On the basis of the prepared presentation, she talked about occupational therapy, which she uses in everyday work with ill people, the elderly and people with various types of dysfunctions. With the help of touch and massage, it stimulates their bodies, causing relaxation and the production of happiness hormones, treatment with „touch”. Thanks to the workshops, the participants learned how important the closeness, physical and mental support of another person is in therapy.

·         Spain- Idea Gestion Cultural Association

The Idea Gestion Cultural Association is a non-profit organization founded in 2000 by Poles and Spaniards residing in Barcelona, Catalonia. Since its foundation, the mission of the organization has been to promote cultural, social and economic exchange between Poland and Catalonia and to work for a good image of Poland and Poles in Catalonia and the whole Spain. The Association, developing its statutory activities, expands the existing scope of activities with issues related to science and business in order to fully respond to the needs of modern Europe. According to the Association, the combination of culture, science and business and their mutual promotion are one of the most important aspects of building cooperation between European regions. The organization implements the activities through cultural and scientific exchange, activities consisting in the promotion of Polish and Catalan science, artistic trainings and workshops, varied in terms of programme, tailored to different age groups and skill levels, courses and trainings for the youngest, sensitization to various fields of art through games and fun, exhibitions with the participation of Polish and Catalan artists, meetings with artists, lectures, Polish Cinema Club. The idea of Associació Cultural is an association promoted by professionals from the sector, whose mission is to promote the creativity and talent of people through the synergy of cooperation and interaction with other creators.

WORKSHOP:

Idea organized a workshop on „Audio description, subtitles, Didu – methods to involve the blind and the deaf in cultural activities”

·        A mind map of how society should cope among people with disabilities, led by Josep Bécares (Fina), a musician, artist and activist for people with disabilities. He presented  threats for people on wheelchairs and talked about other solutions in the case of various types of physical and mental disability.

·        The next day of the workshop began at the Auditorium-Palau de Congressos in Girona – a place that at first glance seemed adapted to the needs of people with disabilities: it had ramps and tarmac paths outdoors for wheelchairs and toilets for people with disabilities. Visiting the building from the outside and analyzing it from the inside, the participants could notice many inaccuracies and dangers waiting for people with disabilities. Routes for wheelchairs on the sides were ending  with a significant drop, threatening to overturn  in the dark, no additional support in the toilets for people with disabilities, no possibility of safe use of the conference room and thoughtless driveways under the building. In the auditorium, were presented  possibilities of architectural accessibility, i.e. pull-out armchairs for people in wheelchairs and any dangers, i.e. the steps right next to those places that can cause the wheelchair  to slide down.

·        Meeting with the blind Isaac Padros Suárez, president of the Multicapacitats Association for the blind, and his dog Guilty, who talked about life with a guide dog and the activities of his association.

·        At the Centre Civic Ter, the host Esteve Farres Berenguer presented new technologies that can be used to communicate with people with disabilities.

·        The performer Marceli Antunez showed how audiovisual art can be presented using technology. The artist, using the movements of his hands and legs, was able to influence what was happening on his presentation. Thanks to the metal skeleton and installation on the floor, he was controlling the sound, image and even the dynamics of a given scene. This shows what possibilities are offered by technologies and what people with disabilities could do with them..

SUMMARY

People with disabilities are less educated. The lifestyle of a person with disabilities applies not only to them but also to their families. And they often have worse financial situation as well. This is associated in many cases with additional diseases and the need to take permanent medicines, have rehabilitation, purchase any  necessary equipment, etc.

Currently, DISABILITY is perceived as a feature that does not offer any place in social or professional life. The problem is also the lack of offers on the labour market.

The use of modern solutions supports equal and independent participation in social life for people with disabilities. Improving their situation in every aspect will open the doors in culture and other fields. The accessibility and the social inclusion will help us and we will BE ABLE TO MEET.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) For a copy of the license, visit https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode, or send a letter to Creative Commons, 543 Howard St., 5th Floor, San Francisco, California, 94105, USA.